You like? (3)

Tối hôm qua, tôi đi ăn tối lần thứ hai với L. Chúng tôi hẹn gặp nhau ở một nhà hàng trong Japan town - nhà hàng do L chọn và gửi cho tôi địa chỉ. Khi tôi tới, L đã ở đó chờ. Anh cười nụ cười có phần ngượng nghịu của dân kỹ thuật, vốn không quen giao tiếp; và hỏi tôi ngày của tôi thế nào. Trong hơn một tiếng sau đó, các câu hỏi của anh cũng kiểu như thế, nụ cười của anh cũng kiểu như thế, và tôi nghĩ có lẽ đây là lần cuối cùng tôi gặp L. L là người rất tốt, rất hiền, và, nói thực là rất giàu (multi-million dollars); nhưng anh và tôi không có nhiều điểm chung. Tôi có thể nói chuyện với L một tiếng, hai tiếng; một lần, hai lần, hay 10 lần, nhưng tôi không tưởng tượng được một điều gì xa hơn thế - theo hướng romantic. Hồi tôi quyết định từ chối các cơ hội học MBA mà chuyển sang học truyền thông và công tác xã hội, lí do cũng giống như thế này: tôi không thể tưởng tượng nổi mình sẽ làm gì trong thế giới của những người có MBA và tôi không tưởng tượng nổi tôi sẽ có thể hạnh phúc ở đó. Chưa kể L là người Mỹ và một người Cơ đốc giáo rất kính Chúa; còn tôi là người có thiên hướng Phật giáo.

Sau bữa tối, L hỏi tôi:
- Do you have any plan?
- No, I have no plan. Do you have any plan?
- No, I am open.... Is there something you want to do?
- I am not familiar with San Jose, I don't even know what I can do here in the evening.
- Well, maybe I can show you around San Jose then.
- That'd be nice.

Vậy là chúng tôi ra xe của L. Trong gần 2 tiếng sau đó, L lái xe chạy từ đông sang tây, nam qua bắc, vừa đi vừa giải thích cho tôi nghe cặn kẽ ở chỗ này ngày xưa dân Việt Nam mới di tản qua phải sống cùng với dân Mễ nên thành lập rất nhiều băng đảng chém giết khét tiếng, cảnh sát cả vùng này phải sợ; chỗ này ngày xưa vốn là mỏ thủy ngân cung cấp tới 95% thủy ngân cho dân đào đãi vàng hồi Gold Rush, cho nên vùng này không tốt nếu có gia đình vì trẻ con có thể bị nhiễm thủy ngân trong nguồn nước; chỗ này là đầu mối hệ thống nước thải của cả thành phố nên không khí mùa hè có mùi; chỗ này gần đây chính quyền mới phá bỏ trại tập trung của người tâm thần, đưa họ về sống trong cộng đồng nên sẽ hay thấy các nhà dân có người tâm thần ngồi lờ đờ ngoài cửa; chỗ này là chỗ toàn triệu phú; vân vân...

Chúng tôi đi rất lâu rồi vòng lên khu Silver Creek - là khu nhà giàu ở trên đồi cao. L dừng xe lại nhưng không tắt máy, chỉ cho tôi nhìn qua cửa sổ:
- Đó, San Jose ở đó... phía kia là downtown, phía kia là Blossom Hill, còn nhà anh ở chỗ kia kìa...
- Thế San Francisco ở đâu?
- Hôm nay trời mù nên em không nhìn thấy đấy; những hôm trời trong thì từ đây có thể nhìn xuyên qua vịnh sang trung tâm SF. Chỗ kia kìa, chỗ có mấy cái đèn sáng mờ mờ đó, em thấy không?

Chúng tôi đứng đó mấy phút nhìn xuống San Jose giăng giăng điện vàng. Tôi hỏi L:
- Anh bảo là công ty của anh sản xuất máy móc, em thật khó hình dung vì nó không phải ngành của em, ví dụ là máy gì?

L tắt máy xe; khuôn mặt anh bỗng nhiên có một ánh sáng khác.
- Ví dụ thì hơi khó, nhưng anh kể một sản phẩm anh mới làm nhé. Toyota thuê anh đến xem dây chuyền của họ để xem họ có thể cải tiến được tốc độ lắp xe nhanh lên hay không. Anh xem hết mọi khâu, rồi anh thấy có một cái thao tác này. Tức là khi người công nhân muốn lắp cái vành xe vào bánh xe, anh ta phải với tay vào trong một cái xô đựng các con ốc; 6 lần với tay vào xô rồi vặn ốc vào; sau đó đẩy vào máy cho máy xiết ốc. Thế thì anh thiết kế cho họ một cái dụng cụ rất là đơn giản để công nhân chỉ cần cầm dụng cụ này nhúng vào trong xô là nhặt được cả 6 con ốc cùng lúc, rồi áp vào và vặn vít. Họ tiết kiệm được rất nhiều thời gian. Chưa bao giờ họ tiết kiệm được nhiều thời gian như thế. Tổng giám đốc Toyota đi khoe khắp nơi về cái cải tiến này - L cười.

- Thế anh tiết kiệm được bao nhiêu thời gian? - tôi hỏi.
- 3 giây - L nói.
- 3 giây á?
- Ừ, 3 giây; trong lịch sử gần đây của Toyota, lần cải tiến thời gian nhiều nhất của họ cũng chỉ tiết kiệm được 7/8 giây.

Tôi không biết nói gì cả. Tôi chỉ ngồi đó. L hỏi:
- Anh không định gây áp lực cho em nhưng mà anh muốn biết... em nghĩ là anh với em có thể hẹn hò với nhau được không?

Thực sự tôi không biết là tôi có thể hẹn hò với L không nhưng ít nhất tôi biết đây là một người tôi có thể làm bạn và một người tôi tôn trọng. Một người hướng tới việc cải tiến từng 3 giây một hoặc 7/8 giây cho một sản phẩm là một người đáng trọng và có điểm chung với tôi. Tôi hiểu là có thể Stanford sẽ có một đối thủ cạnh tranh mới. Tối mai tôi sẽ gặp Stanford lần thứ tư.

Dĩ nhiên tôi vẫn chưa kể về lần đi uống cà phê đầu tiên với Stanford. Nhưng chuyện đâu còn có đó, tôi sẽ kể dần dần.